लुम्बिनी प्रदेशमा कुपोषणको अवस्था चिन्ताजनक

बुटवल । लुम्बिनी प्रदेशका महिला तथा बालबालिकाहरुमा कुपोषणको समस्या चिन्ताजनक अवस्थामा देखिएको छ । सरकारले निर्धारण गरेको दिगो विकासको लक्ष्य पूरा गर्नका लागि पनि पोषणको समस्याले असर गर्ने देखिएको छ । लुम्बिनी प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयले सार्वजनिक गरको तथ्याङ्क अनुसार प्रदेशमा कुपोषणका कारण बालबालिकाहरुमा पुड्कोपन, कम तौल तथा ख्याउटेपनको समस्या देखा परेका छन् ।

प्रदेशका वरिष्ठ जनस्वास्थ्य अधिकृत रोशनलाल चौधरीले एक प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दै लुम्बिनीका ३६ प्रतिशत बालबालिकामा पुड्कोपनको समस्या रहेको जानकारी गराए । यसैगरी ३१ प्रतिशतमा कम तौल र १४ प्रतिशत बालबालिकाहरुमा ख्याउटेपनको समस्या देखिने गरेको छ । देशभरको औसत तथ्याङ्क अनुसार ३२ प्रतिशत बालबालिकाहरुमा पुड्कोपन, २४ प्रतिशतमा कम तौल तथा १२ प्रतिशत बालबालिकाहरुमा ख्याउटेपनको समस्या देखा पर्ने गरेको छ ।

सम्पन्न परिवारहरुमा समेत पोषिलो खानेकुराको अभाव देखिने गरेको स्वास्थ्य निर्देशक चौधरीले बताए । पोषण सम्बन्धि सचेतनाको अभावले प्रदशमा कुपोषणको अवस्था चिन्ताजनक अवस्थामा देखिएको छ । लुम्बिनी प्रदेश कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयको आयोजना तथा युएसएआइडीद्वारा सञ्चालिन सुआहारा कार्यक्रमले बुटवलमा सोमबार गरेको अन्तरक्रियामा पोषणको अवस्था सम्बन्धि तथ्याङ्क सार्वजनिक गरिएको थियो ।

सार्वजनिक गरिएको तथ्याङ्क अनुसार बढ्दो आधुनिकतासँगै आमाको दुध चुस्न नपाउने बालबालिकाहरुको संख्यामा पनि वृद्धि भएको छ । सन् २०१९ को तथ्याङ्क अनुसार प्रदेशमा १६ प्रतिशत बालबालिकाहरुले आमा दुध चुस्न पाएका छैनन् । यो संख्या सन २०१४ मा १२ प्रतिशत रहेकोमा ५ वर्षको अवधिमा ४ प्रतिशतले वृद्धि भएको हो । अर्गानिक र सन्तुलित खानाको अभावमा महिला तथा बालबालिकाहरुमा कुपोषणको समस्या देखा पर्ने गरेको छ ।

कृषि उत्पादन र पोषणलाई एक साथ जोडेर लैजान सकेमा दिगो विकासका लक्ष्य अनुसार महत्वपूर्ण सफलता प्राप्त गर्न सकिने लुम्बिनी प्रदेशकी भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्री आरती पौडेलले बताइन् । अन्तरक्रियामा विशेष सहभागिता जनाउँदै पौडेलले सबै जनताले खान पाउने स्थितीको सिर्जना गर्नका लागि पनि कृषि उत्पादनमा जोड दिनु पर्ने बताइन् । आफ्नो मन्त्रालयले कृषि उत्पादन र उत्पादनको प्रयोगका लागि नीति निर्माण तथा कार्यक्रम सञ्चालनलाई जोड दिने गरेको उल्लेख गरिन् । कार्यक्रममा सुआहारा कार्यक्रमकी प्राविधि संयोजक रक्षा गिरीले ‘खाद्य सुरक्षा तथा पोषण सुधारको वर्तमान अवस्था, समस्या र चुनौती’ विषयमा कार्यपत्र प्रस्तुत गरेकी थिइन् ।

सुआहारा कार्यक्रमका लुम्बिनी प्रदेश कृषि संयोजक अर्जुन श्रेष्ठले सुआहाराले प्रवर्द्धन गर्दै आइरहेको पोषण सम्बेदनशील कृषि कार्यक्रमको परिचय र सरोकारवालाहरुसँग सहकार्यका क्षेत्रहरुका बारेमा प्रकाश पारेका थिए । यसैगरी भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयका महाशाखा प्रमुख श्रीधर ज्ञवालीले कुपोषण र खाद्य असुरक्षा समस्या समाधानका लागि सरकारले अपनाएका नीति, रणनीतिहरु र पोषण प्रवर्द्धनका लागि अपनाइएका रणनैतिक कार्यक्रमहरु बारे जानकारी गराएका थिए ।