मोदीको रुस भ्रमण: रुसी सेनामा रहेका भारतीयलाई फिर्ता गर्न पुटिन सहमत

काठमाडौँ । रुस भ्रमणमा रहेका भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले युक्रेन युद्धका लागि रुसी सेनामा समावेश भएका भारतीयहरुलाई सुरक्षित रुपमा स्वदेश फर्काउन राष्ट्रपति भ्लादमिर पुटिनसँग आग्रह गरेका छन् । मिडिया रिपोर्टका अनुसार मोदीले सोमबार राष्ट्रपति पुटिनसँग यो मुद्दा उठाएका थिए । मोदीको प्रस्तावलाई पुटिनले स्वीकार गरेको बताइएको छ ।

गत महिना युद्धमा दुई भारतीयको मृत्यु भएको थियो । यसपछि भारतले रुससँग त्यहाँ सेनामा भर्ती भएका भारतीयहरूलाई फिर्ता पठाउन माग गरेको थियो । सरकारले यो दुई देशबीचको साझेदारीका लागि राम्रो नभएको बताएको थियो ।  २२औँ भारत–रुस वार्षिक शिखर सम्मेलनमा सहभागी हुन प्रधानमन्त्री मोदी सोमबार साँझ मस्को पुगेका हुन् । यहाँ राष्ट्रपति पुटिनले उनका लागि निजी डिनरको आयोजना गरेका थिए ।

पुटिनले भने, ‘तपाईलाई हार्दिक स्वागत छ । तपाईलाई हेर्न पाउँदा खुसी लाग्यो। हामीबीच भोलि औपचारिक वार्ता हुँदैछ । आज हामी घरको वातावरणमा अनौपचारिक रूपमा उही कुराहरू छलफल गर्न सक्छौं । जवाफमा मोदीले भने, ‘तपाईंले मलाई आफ्नो घरमा बोलाउनु भयो । तपाईंले आज साँझ सँगै कुराकानी गर्ने निर्णय गर्नुभयो । मलाई आफ्नो घरमा निमन्त्रणा दिनुभएकोमा म तपाईंलाई धेरै धेरै कृतज्ञता व्यक्त गर्दछु । यसअघि सोमबार साँझ मस्कोको भानुकोभो–२ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा प्रधानमन्त्री मोदीलाई गार्ड अफ अनरले स्वागत गरिएको थियो । आज भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले भारत–रुस वार्षिक सम्मेलनमा भाग लिनेछन् । मोदीले आज मस्कोमा रहेका भारतीय प्रवासीहरूको समूहलाई पनि सम्बोधन गर्ने छन्।

क्रेमलिनका प्रवक्ता दिमित्री पेस्कोभले समाचार एजेन्सी टासलाई राष्ट्रपति पुटिन र प्रधानमन्त्री मोदीबीच आज दिउँसो भेट हुने जानकारी दिएका छन् । आज प्रधानमन्त्री मोदी र रुसी राष्ट्रपति पुटिनबीचको भेटमा धेरै आर्थिक घोषणा हुनसक्ने बताइएको छ । नयाँ व्यापार मार्गबारे दुई देशबीच सम्झौता सम्भव छ भने रुस र भारतबीच नयाँ व्यापार मार्गबारे सम्झौता हुनसक्छ । दुई देशले आपसी व्यापार बढाउन नयाँ सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्न सक्छन् । यो व्यापार मार्गले इरानको चाबहार बन्दरगाह हुँदै मध्य एसिया हुँदै भारतलाई रुससँग जोड्नेछ । यो सम्झौता पूरा भएमा रुसबाट भारत आउने कच्चा तेल र अन्य आयातित सामानको मूल्य घट्नेछ । साथै भारतबाट हुने निर्यात पनि बढ्नेछ । 

भारत र रुसबीच नयाँ रक्षा सम्झौता हुन सक्छ । भारतीय सेनाको हतियार र उपकरणको ठूलो हिस्सा अझै पनि रुसबाट आउँछ। दुवै देशले संयुक्त लगानीमा भारतमा हतियार र उपकरण उत्पादन गर्ने काम पनि गरिरहेका छन् । मस्कोस्थित एक थिंक ट्याङ्कका अनुसार रुस र भारतबीच नयाँ वायु रक्षा प्रणाली सुखोई ३० एमकेआई र का–२२६ हेलिकप्टरको लाइसेन्स उत्पादन खरिदका लागि सम्झौता हुन सक्नेछ । युक्रेन युद्धपछि रुसबाट आयात गरिएका स्पेयर पार्ट्सको डेलिभरीमा पनि ढिलाइ भएको छ । यस्तो अवस्थामा भारतले आफूले पाउने हतियार र उपकरण समयमै उपलब्ध गराउने प्रयास गर्नेछ, यस्तो अवस्थामा भारतमा स्पेयर पार्ट्स र हतियार उत्पादनका लागि नयाँ सम्झौतामा दुई देशबीच आपसी सहमति हुन सक्छ । 

युक्रेन युद्धपछि भारतले रुसबाट कच्चा तेलको आयातमा ठूलो वृद्धि गरेको छ । रुसमाथि पश्चिमी देशले लगाएको प्रतिबन्धपछि रुसले कच्चा तेलको मूल्य घटाएको थियो । प्रतिबन्धका बाबजुद पनि भारतले रुसबाट सस्तो तेल खरिद गर्ने क्रम जारी राखेको छ । दुई वर्षको युद्धपछि पनि रुसले भारतलाई सस्तो मूल्यमा कच्चा तेल बेचिरहेको छ । यस्तो अवस्थामा भारतले आफूलाई उपलब्ध तेलको अभाव नहोस् भन्ने प्रयास गरिरहेको छ ।