बर्ड फ्लूबाट अर्को महामारी आउन सक्ने चेतावनी

काठमाडौं । विश्वभर बर्डफ्लुका बिरामीहरू तीव्र गतिमा बढिरहेका छन् । यो रोग अमेरिकाका ४८ राज्यका ९ करोडभन्दा बढी कुखुरामा फैलिएको छ । अहिले यो रोग गाईमा पनि पुगेको छ । भारतमा पनि यसका केसहरु बाहिर आइरहेका छन् । अब रोग नियन्त्रण र रोकथाम केन्द्र (सिडिसी) का पूर्व निर्देशक रोबर्ट रेडफिल्डले अर्को महामारी बर्ड फ्लूबाट आउन सक्ने दाबी गरेका छन् ।

बेलायतको मिडिया हाउस इन्डिपेन्डेन्टका अनुसार एक टिभी च्यानललाई दिएको अन्तर्वार्तामा रोबर्ट रेडफिल्डले कोरोनाभन्दा बर्ड फ्लुको मृत्युदर बढी रहेको बताए । उनले कोरोनामा मृत्युदर ०.६ प्रतिशत रहेको बताए भने यो दर २५ देखि ५० प्रतिशत रहेको बताए ।

चिकित्सकका अनुसार बर्ड फ्लुको एच५एन१ भाइरस मानिसमा फैलिरहेको छ । एच५ एच५ एन१ ले १० मध्ये ६ जनाको ज्यान लिन्छ । यद्यपि, रोबर्ट रेडफिल्डले बर्ड फ्लू कहिले महामारीमा परिणत हुन्छ भनेर भने भनेनन् ।

बर्ड फ्लू के हो?

बर्ड फ्लु इन्फ्लुएन्जा भाइरसबाट हुने संक्रमण हो । यो सामान्यतया चरा र जनावरहरूमा फैलिन्छ । कहिलेकाहीँ यो संक्रमित जनावरहरू मार्फत मानिसमा पनि फैलिन सक्छ । बर्ड फ्लूका धेरै प्रकारहरू धेरै घातक हुन्छन् । यद्यपि, एच ९ एन २ को मामलामा धेरै गम्भीर समस्याहरू देखिएका छैनन् ।

इन्फ्लुएन्जा भाइरस चार प्रकारका हुन्छन्, इन्फ्लुएन्जा ए, बी, सी र डी । यी धेरैजसो एभियन इन्फ्लुएन्जा भाइरसहरूले मानिसहरूलाई संक्रमित गर्दैनन् । तर, मानिसमा ए (एच ५ एन १) र ए (एच ७ एन ९) बाट संक्रमित हुने जोखिम हुन्छ । अब ए (एच ९ एन २ ) नयाँ खतराको रूपमा देखा परेको छ।

बर्डफ्लुका लक्षणहरू :

बर्डफ्लुले सबैभन्दा बढी श्वासप्रश्वास प्रणालीलाई असर गर्छ । यसका प्रमुख लक्षणमा खोकी लाग्ने, पेट खराब हुने, डायरिया हुने, श्वास फेर्न मुश्किल हुने, ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, मांशपेशी दुख्ने, थकान या कमजोरी महसुस हुने, नाकबाट सिगान आउने र गलामा चिलाउने, आँखा रातो हुने जस्ता लक्षणहरू देखिन्छन् ।

बर्ड फ्लू कसरी सर्छ ?

बर्डफ्लु चराहरूमा पाइने इन्फ्लुएन्जा भाइरसबाट सर्छ। अहिलेसम्म यो एक व्यक्तिबाट अर्को मानिसमा सरेको कुनै घटना भएको छैन। तैपनि, विज्ञहरू डराउँछन् कि कुनै पनि समयमा एक उत्परिवर्ती उत्पन्न हुन सक्छ जुन मानिसबाट मानिसमा फैलिन सक्छ।

बर्ड फ्लू कति खतरनाक छ ? 

मानिसमा एभियन इन्फ्लुएन्जा भाइरसको पहिलो केस सन् १९९७ मा हङकङमा भेटिएको थियो । यो एच ५ एन १ थियो र यसको मृत्यु दर लगभग ६० प्रतिशत थियो, जसको मतलब १० मध्ये ६ जना यसबाट प्रभावित भएका थिए । क्लिभल्याण्ड क्लिनिकका अनुसार बर्ड फ्लू अहिलेसम्मकै सबैभन्दा घातक रोगहरू मध्ये एक हो । संसारमा यसको मृत्यु दर ५० प्रतिशत भन्दा बढी छ । यसको अर्थ बर्डफ्लुबाट संक्रमित १० जनामध्ये ५ जनाको मृत्यु हुन्छ ।

बर्ड फ्लुको नयाँ संस्करण, एच ९ एन २, जसको बारेमा हामीले कुरा गरिरहेका छौं, चराहरूमा मृत्युदर लगभग ६५ प्रतिशत छ । अहिलेसम्म मानिसमा यस्ता धेरै घटनाहरू देखिएका छैनन् । फेला परेका केसहरूमा, यो धेरै घातक साबित भएको छैन ।

बर्ड फ्लुको जोखिम कारक के हो ?

इन्फ्लुएन्जा भाइरस धेरै दिनसम्म बाँच्न सक्छ । एच९ एन २ बाट संक्रमित चराहरूले १० दिनसम्म मल र र्याल मार्फत भाइरस फैलाउन सक्छ । संक्रमित सतहहरू छोएर पनि संक्रमण फैलन सक्छ । खासगरी कुखुरा पालक किसान, संक्रमित क्षेत्रम जाने व्यक्ति, संक्रमित पन्क्षीको सम्पर्कमा आएको व्यक्ति, कुखुराको मासु र अन्डा खाने व्यक्ति, संक्रमित विरामीको उपचारमा संलग्न स्वास्थ्यकर्मी र सम्पर्क व्यक्तिका परिवार यसको संक्रमणमा आउन सक्छन ।  

बर्डफ्लुबाट बच्न केहि सावधानी अपनाउन सकिन्छ । जसमा वान्य्जिव क्षेत्र वा पन्क्षी विहार जान बन्द गर्ने, विमार र मृत पन्क्षीलाई छुनबाट बच्ने, खानुभन्दा अगाडी कुखुराको मासु र अण्डालाई राम्रोसँग पकाउने,  पन्क्षीको नजिक गएपछि हात सेनेटाइज गर्ने, पोल्ट्री बजार वा पोल्ट्री फार्म जानबाट बच्ने र हात नधोई अनुहार तर्फ नछुने जस्ता सावधानी अपनाउन सकिन्छ ।