किन कश्मीरमा चुनाव लडेन बीजेपी

सन् २०१९ को कदमपछि सरकारले त्यहाँ महिनौँसम्म कतिपय सञ्चार सेवा बन्द गरी तीन पूर्वमुख्यमन्त्रीलगायत सयौँ राजनीतिकर्मीहरूलाई थुनामा राखेको थियो। प्रधानमन्त्री मोदी र उनका मन्त्रीहरूले भने यस क्षेत्रमा शान्ति कायम गर्नका लागि यस्तो गरिएको बताउँदै आएका छन्।

उता सत्तारूढ बीजेपी विगत केही वर्षदेखि कश्मीरमा आफ्नो प्रभाव बढाउने प्रयासमा छ। यसका स्थानीय नेताहरू घरदैलोमा सक्रिय देखिन्छन्। त्यसैले चुनाव नलड्ने बीजेपीको निर्णयले कतिपय मानिस आश्चर्यमा परेका छन्।हिन्दू बाहुल्य भएको जम्मूका दुई क्षेत्रमा बीजेपीले आफ्ना उम्मेदवार उठाएको भए पनि मुस्लिम बहुल कश्मीर उपत्यकाका तीन क्षेत्रमा भने पार्टी चुनाव नलड्ने भएको छ।

'जनताको मन जित्न' गाह्रो

जम्मु तथा कश्मीरका लागि बीजेपीका मुख्य प्रवक्ता सुनील सेठ पार्टीका लागि चुनाव प्राथमिकतामा नपरेको तर "जनताको मन जित्नु" नै पार्टीको मूल उद्देश्य भएको बताउँछन्। सेठ भन्छन्, "कश्मीरलाई बाँकी देशसँग पूर्णतः एकाकार बनाउन हामीलाई ७५ वर्ष लाग्यो र हामी केही सीट जित्नका लागि मात्र हामीले यस्तो गरेका थियौँ भन्ने आभास (बनाउन) चाहदैनौँ।"

तर आलोचकहरूका अनुसार यस क्षेत्रमा चुनाव जित्न कठिन हुने बुझेपछि पार्टी नेतृत्वले यस्तो निर्णय गरेको हो। कश्मीरको विशेष हैसियत अन्त्य गर्ने निर्णयलाई "उपलब्धि"का रूपमा अन्य राज्यमा प्रचार गर्न सकिए पनि कश्मीरी जनताले भने त्यसलाई मन नपराएको राजनीतिक विश्लेषक नूर अहमद बाबा बताउँछन्।

मोदीको पार्टीले आमनिर्वाचनलाई सन् २०१९ को निर्णयबारे भएको जनमत सङ्ग्रहका रूपमा व्याख्या नगरियोस् भन्ने चाहेकाले पनि उसले कश्मीरमा चुनावमा भाग नलिने निर्णय गरेको विपक्षीहरूको दाबी छ।"धारा ३७० अन्त्य गर्ने निर्णयबारे जनता खुसी भएको भए बीजेपी लड्न धक मान्दैनथ्यो," उक्त क्षेत्रका पूर्वमुख्यमन्त्री तथा 'न्याश्नल कन्फरन्स' (एनसी) पार्टीका नेता उमर अब्दुल्लाह भन्छन्। 

"तर उनीहरू आफू विफल भएको देखाउन चाहँदैनन् र अनुहार जोगाउन चाहन्छन्।"

बीजेपीको साथ कसलाई

जम्मु र कश्मीरमा पाँच चरणमा मतदान हुँदै छ। अब्दुल्लाहको पार्टीसँगै पीपल्स डेमक्र्याटिक पार्टी (पीडीपी), पीपल्स कन्फरन्स (पीसी) र जम्मू एन्ड कश्मीर अप्नी पार्टी प्रतिस्पर्धामा छन्।

भारतको प्रमुख प्रतिपक्षी दल कङ्ग्रेस पनि यस क्षेत्रमा प्रतिस्पर्धा गर्दै छ। पीसी र अप्नी पार्टीलाई बीजेपीको समर्थन रहेको बताइन्छ। एनसी र पीडीपीका नेताहरूले बारम्बार पीसी र अप्नी पार्टीका उम्मेदवारलाई बीजेपीको "प्रोक्सी" भएको आरोप लगाएका छन्।

तर बीजेपीले जम्मु र कश्मीरमा कसैसँग पनि औपचारिक गठबन्धन बनाएको छैन। तर पनि आफूहरूले उत्तरी तथा मध्य कश्मीरमा पकड भएका केही पार्टीलाई समर्थन गर्ने बीजेपीका केही नेताले बीबीसीलाई बताए।गत महिना बीजेपीका क्षेत्रीय प्रमुख रवीन्दर रैनाले आफूहरूले 'मन मिल्ने पार्टी'लाई साथ दिने बताएका थिए।

असन्तुष्ट कार्यकर्ता

मैदान खाली गर्ने पार्टीको निर्णयबाट केही स्थानीय कार्यकर्ता भने दुःखी देखिएका छन्। आफूहरूले सन् २०१९ देखि नै चुनावको तयारी थालेको उनीहरू बताउँछन्। "हामी घरदैलो गर्दै थियौँ, मान्छेहरू भेटेर सरकारले गरेका कामहरूबारे बताउँदै थियौँ," उत्तरी कश्मीरको कुप्वारा जिल्लाका एक बीजेपी कार्यकर्ता अहमद जर्गार भन्छन्।

"हामी दुःखी छौँ तर पार्टीको निर्णय त स्वीकार गर्नैपर्छ," उत्तरी कश्मीरकै बरमुल्ला जिल्लाका कार्यकर्ता फिदा हुसेन भन्छन्। सन् १९९६ पछि बीजेपी यस क्षेत्रमा चुनाव नलडेको यो पहिलो पटक हो। यहाँ बीजेपीले पहिला पनि खासै बलियो समर्थन पाएको इतिहास छैन। तर जानकारहरूका अनुसार पछिल्ला केही वर्षमा बीजेपी कार्यकर्ताको सङ्ख्या बढेको छ।