इजरायलको एयर डिफेन्स सिस्टम के हो ?

काठमाडौँ । इरानले इजरायलमा ड्रोन र मिसाइल आक्रमण गरेपछि इजरायलमा साइरन बज्न थाल्यो । सायरनको आवाजले मानिसहरु पक्कै पनि आतंकित भए पनि इरानको यति ठूलो आक्रमणले पनि इजरायललाई खासै नोक्सान पुर्‍याउन सकेन ।वास्तवमा यसको कारण यो हो कि इजरायलको एरो डिफेन्स सिस्टम, जसले आइरन डोम सिस्टमको साथमा इरानको मिसाइल र ड्रोनलाई हावामा नै नष्ट गर्यो ।

इजरायली सेनाले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै भनेको छ, 'इरानबाट इरानबाट इजरायलतर्फ दर्जनौं क्षेप्यास्त्र प्रहार गरिएको थियो तर इजरायली सेनाको रक्षा प्रणालीले ती क्षेप्यास्त्रहरूलाई हावामा नै पहिचान गरी नष्ट गरेको छ । यसका साथै इजरायलका सहयोगी राष्ट्रहरूले पनि यसमा सहयोग गरेका छन् । सामाजिक सञ्जालमा धेरै भिडियोहरू पनि बाहिर आएका छन्, जसमा इजरायलको वायु रक्षा प्रणालीले हावामा मिसाइलहरू नष्ट गरिरहेको देखिन्छ, जसका कारण इजरायलको आकाशमा आतिशबाजी जस्तो दृश्य देखिन्छ ।

इजरायलको एरोस्पेस उद्योगले अमेरिकाको मिसाइल डिफेन्स एजेन्सीसँगको सहकार्यमा एयर डिफेन्स सिस्टम बनाएको छ । यो सतहदेखि सतह मिसाइल को एक प्रणाली हो, जो मुख्यतया इजरायल को वायु रक्षा सुनिश्चित गर्दछ । यसको निर्माण सन् १९८० मा इजरायलले अमेरिकासँगको सहकार्यमा सुरु गरेको थियो । धेरै सफल परीक्षण पछि, एरो मिसाइल रक्षा प्रणाली १९९० मा इजरायली सेना मा सम्मिलित गरिएको थियो । यसपछि एयर प्रणालीको आधुनिक संस्करण एरो २ लाई सन् २००० मा इजरायली सेनामा समावेश गरिएको थियो ।

एयर मिसाइल डिफेन्स सिस्टममा छोटो र मध्यम दूरीका मिसाइलहरूलाई हावामा नै नष्ट गर्ने क्षमता छ । एरो २ र ३ प्रणाली भएका लामो दुरीका मिसाइलहरू इजरायल पुग्नुअघि नै हावामा नष्ट गर्ने गर्दछ । एरो सिस्टम र आइरन डोम बीचको भिन्नताको बारेमा कुरा गर्दै, आइरन डोमले छोटो दूरीको ड्रोन र मिसाइलहरू नष्ट गर्ने काम गर्दछ । एरो प्रणालीले मध्यम र लामो दुरीका मिसाइलहरूसँग काम गर्छ ।

एयर डिफेन्स सिस्टममा मिसाइल लन्चर, फायर कन्ट्रोल रडार, प्रक्षेपण नियन्त्रण केन्द्र र युद्ध व्यवस्थापन केन्द्र समावेश छ । राडारले लामो दूरीका लक्ष्यहरू पहिले पत्ता लगाउँदछ र एकै पटक धेरै लक्ष्यहरूलाई रोक्न सक्छ । एयर डिफेन्स सिस्टमले एक पटकमा १४ वटा मिसाइललाई निशाना बनाउन सक्छ । फायर कन्ट्रोल रडारले इलेक्ट्रोनिक जामिङ प्रयासहरू पनि सामना गर्न सक्छ । राडारले २४ सय किलोमिटर टाढाबाट खतरा पहिचान गर्न सक्छ ।

जब एयर डिफेन्सको रडारले खतरा पत्ता लगाउँदछ, तब वास्तविक समयको जानकारीको आधारमा, नियन्त्रण केन्द्रले खतराको गति र प्रक्षेपण पत्ता लगाउँदछ र मिसाइल प्रक्षेपण गर्दछ । एयर डिफेन्सको मिसाइल म्याच ९ को गतिमा उड्न सक्छ र खतरालाई हावामा नै नष्ट गर्न सक्छ ।

यदि क्षेप्यास्त्रले खतरालाई नष्ट गर्न असमर्थ भयो भने, यो ४० मिटरको दूरीमा पुगेपछि स्वचालित रूपमा नष्ट हुन्छ । एयर डिफेन्सको हाइपरसोनिक गतिका कारण एन्टि-स्याटेलाइट हतियारले पनि यसको मिसाइल समात्न सक्दैन । सन् २०१५ मा एयर ३ डिफेन्स सिस्टमलाई इजरायली सेनामा समावेश गरिएको थियो । नोभेम्बरमा, जब यमनमा हुथी विद्रोहीहरूले इजरायलमा मिसाइल आक्रमण गरे, यो हावामा नष्ट भएको एयर ३ रक्षा प्रणाली थिएन ।