बुटवलमा बरामद गरिएको ४९ बोरा अवैध मल गायव, नियामक निकायकै भूमिकामाथि प्रश्न

बुटवल । बजार अनुगमनका क्रममा बुटवलमा फेला परेको ४९ बोरा अवैध मल व्यापारीकै गोदामबाट गायव भएको छ । अवैध मल बरामद गरिएको पसल शिल नगरी हप्तादिन बढी समय त्यसै छाडेपछि व्यापारीले मल गायव पारेका हुन् । बुटवलको नेपालगञ्ज रोडमा रहेको ढकाल एग्रोभेटमा भेटिएको ४९ बोरा अवैध मल जिल्ला प्रशासन कार्यालय रुपन्देही तथा कृषि ज्ञानकेन्द्र रुपन्देहीसहितको अनुगमन टोलीले यही जेष्ठ १९ गते फेला पारेको थियो ।

अनुगमन टोलीले बरामद गरेको अवैध मल विक्रि वितरण नगर्न निर्देशन गरे पनि ढकाल एग्रोभेटका सञ्चालकले मल गोदामबाटै गायव गराएका छन् । कृषि ज्ञान केन्द्र रुपन्देहीका सूचना अधिकारी अनिल कुमार कानु बानियाका अनुसार व्यापारीले बरामद गरिएको मल सप्लायर्सलाई नै फिर्ता गरेको बताएका छन् । मल फिर्ता लैजाने सप्लायस बुटवल–६ आदर्शनगरको सुव एग्रो सेन्टरले फिर्ता गरिएको तथा आफ्नो गोदाममा भएको सबै मल विक्रि भैसकेको उल्लेख गरेको छ । यसरी बरामद भएको मल एकाएक गायव हुँदा नियामक निकाय कृषि ज्ञानकेन्द्र तथा जिल्ला प्रशासन कार्यालय भने निरिह देखिएका छन् ।

जेष्ठ १९ गते अनुगमन टोली मुख्य सप्लायर्सका रुपमा रहेको बुटवल–६ आदर्शनगरमा अवस्थित सुव एग्रोभेट सेन्टरमा समेत पुगेको थियो । सप्लायर्सका सञ्चालक सुन्दर पोखरेल पसल बन्द गरेर सम्पर्कविहिन भएपछि अनुगमन टोली रित्तो हात फर्केको थियो । निगरानीमा राखेर कारबाहीको दायरामा ल्याउने बताउँदै त्यहाबाट बाहिरिएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय रुपन्देहीसहितको अनुगमन टोलीले न त सम्पर्कविहिन भएको सप्लायर्सलाई समाउन सक्यो न त बरामद गरेको मल नै जोगाउन सक्यो । कारबाही प्रक्रियामा देखिएको ढिला सुस्ति र बरामद गरिएको मल नै गायव हुने गरी देखाइएको फितलो अनुसन्धानले नियामक निकायमाथि नै प्रश्न उब्जाएको छ ।

जेष्ठ १९ गते ढकाल एग्रोभेटमा फेला परेको लाखौं मुल्यको अवैध मल त्यसै छोडेर २७÷२८ हजार मूल्य पर्ने बिउविजन तथा विषादी पोको पारेर अनुगमन टोली फर्किएको थियो । बरामद गरिएको बिउविजन र विषादी विभिन्न निकायको रोहबरमा नष्ट गरिएको थियो । अनुगमनमा सहभागी थिए कृषि ज्ञानकेन्द्र रुपन्देहीका प्रमुख शिवप्रसाद अर्याल, मल निरीक्षक अनिल कानु बानिया, विषादी निरीक्षक रोजेन्द्र यादव, विउविजन प्रयोगशालाका सालीग्राम पौडेल, जिल्ला प्रशासन कार्यालयका प्रशासकीय अधिकृत मनोज लामिछाने, साना उद्योग कार्यालयका प्रतिनिधि युवराज अचार्य ।

उल्लेखित मूल्य अनुसार बरामद गरिएको ४९ बोरा मलको कूल १ लाख १७ हजार ६० रुपैयाँ नेपाली मूल्य रहेको थियो । नेपालमा विक्रिका लागि सिफारिस नै नभएको मुस्कान वायोफर्टीलाइजरको उत्पादन ‘२०–२०–१०’ नामक मल विक्रिका लागि राखिएको अवस्थामा मनुगमन टोलीले बरामद गरेको थियो । यसरी बरामद भैसकेको लाखौं मूल्यको अवैध मल गायव हुँदा पनि नियामक निकायहरु भने एकले अर्कोलाई जिम्मेवारी थोपर्दै बसेका छन् । जिल्ला प्रशासन कार्यालय रुपन्देहीका सहायक प्रमुख रामचन्द्र अर्यालले आवश्यक कारबाहीका लागि कृषि ज्ञानकेन्द्रले प्रक्रिया अघि बढाएको बताउँछन् । अवैध मल बरामद भएको केही दिनसम्म ज्ञानकेन्द्रले अनुगमनको पूरा प्रतिवेदन नबुझाएका कारण कारबाही प्रक्रिया अघि नबढाएको बताउँदै आएका उनले मल गायव भएपछि भने राजश्व अनुसन्धान कार्यालय बुटवलाई पत्र काट्न कृषि विज्ञानलाई निर्देशन दिएको बताए ।

यता कृषि ज्ञान केन्द्र रुपन्देहीका सुचना अधिकारी तथा मल निरीक्षक अनिल कुमार कानु बानियाले पनि आफू प्राविधिक मात्रै भएका कारण अन्य कारबाहीका लागि केही नचल्ने उल्लेख गरे । आवश्यक अनुसन्धान तथा कारबाहीका लागि राजश्व कार्यालय बुटवललाई जेष्ठ २४ गते नै पत्र काटिएको जानकारी गराउँदै उनले मल गायव पार्नुमा आफूहरुको नभई स्वयम् व्यापारीको नै गल्ती भएको हास्यास्पद जवाफ दिए । ‘हामीले बरामद गरेको मल नचलाउन भनेपछि व्यापारीले चलाउन हुने थिएन, तर हामीलाई नटेरेर त्यसो गरिए छ ।’–ग्लोबल आवाजसँग कुरा गर्दै बानियाले भने अब जे गर्नुपर्ने हो राजश्व अनुसन्धान कार्यालयले गर्छ ।